จังหวัดเพชรบุรีเป็นจังหวัดที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม โดยสะท้อนวิถีชีวิตของคนเพชรบุรีตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน นอกจากนี้ยังมีศาสนสถานสำคัญๆ อาทิเช่น วัดวาอาราม และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง "วัดถ้ำเขาหลวง" ที่สร้างอยู่บนภูเขาน้อยใหญ่ทั่วจังหวัดเพชรบุรี
"วัดถ้ำเขาหลวง" ตั้งอยู่ห่างจากเขตตัวเมืองประมาณ 5 กิโลเมตร ตั้งอยู่บนเนินเขาขนาดเล็ก ด้วยความสูงเพียง 92 เมตร ทางขึ้นนั้นไม่ลำบาก สามารถใช้รถหรือเดินเท้าได้ วัดนี้มีอายุประมาณร้อยปี สร้างขึ้นในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยมีพระราชประสงค์ที่จะสร้างวัดบนยอดเขาเพื่อถวายแด่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งเคยเสด็จประพาสมายังถ้ำแห่งนี้
ถ้ำเขาหลวงของวัดถ้ำเขาหลวงนั้นมีความงดงามด้วยหินงอกหินย้อยที่ตกแต่งทั่วทั้งผนังถ้ำ แสงอาทิตย์ที่สาดส่องเข้ามาในถ้ำก่อให้เกิดความหลากหลายของสีสัน อีกทั้งยังมีช่องโพรงหินที่ทำให้มีอากาศเย็นสบาย สร้างความงดงามภายในถ้ำได้อย่างน่าประทับใจ ทำให้สามารถมองเห็นความสวยงามภายในถ้ำได้ทุกซอกทุกมุม จึงเป็นหนึ่งในสถานที่ที่น่าสนใจและมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์และธรรมชาติสำหรับผู้ที่เดินทางมาเยือนจังหวัดเพชรบุรี
ประวัติของวัดถ้ำเขาหลวง
"วัดถ้ำเขาหลวง" เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์และมีความงดงามที่สะดุดตา ตั้งอยู่ในเขตเพชรบุรี ประวัติของวัดนี้เชื่อมโยงกับพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งทรงมีพระเนตรถึงความงามของถ้ำเขาหลวงแห่งนี้ จึงได้โปรดฯ ให้สร้างบันไดคอนกรีตยาวประมาณ 10 เมตร ตั้งแต่เชิงเขาไปจนถึงเบื้องล่างของถ้ำ และโปรดฯ ให้บูรณะพระพุทธรูปโบราณหลากรูปที่ประดิษฐานอยู่ ณ ถ้ำนี้มาก่อนยุครัตนโกสินทร์ ซึ่งสันนิษฐานว่าพระพุทธรูปโบราณเหล่านี้น่าจะได้มาจากนักจาริกแสวงบุญจากที่ต่าง ๆ นำมาประดิษฐานไว้ อาทิ พระพุทธไสยาสน์ ขนาด 6 เมตร พระพุทธรูปปางมารวิชัยองค์ใหญ่ เป็นต้น
ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์เสด็จประพาสมายังเพชรบุรี และได้มีพระราชประสงค์ให้จัดสร้างอารามขึ้นภายในถ้ำเขาหลวง เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระชนก โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระพุทธรูปเพิ่มเติม ซึ่งในหมู่พระพุทธรูปสร้างใหม่นี้ มีอยู่รูปหนึ่งที่โปรดฯ ให้ประทับตรา ประจำรัชกาลที่ 1-5 ไว้ที่ฐานพระด้วย
วัดถ้ำเขาหลวงนับเป็นแหล่งประวัติศาสตร์และทางศาสนาที่สำคัญ ไม่เพียงแต่เป็นที่เคารพสักการะของชาวบ้านในท้องถิ่น แต่ยังเป็นจุดหมายปลายทางของนักท่องเที่ยวและนักประวัติศาสตร์ ที่ต้องการสัมผัสกับความงามและความศักดิ์สิทธิ์ที่ถ้ำแห่งนี้เก็บไว้ ทั้งยังเป็นแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ไทย ซึ่งเกี่ยวข้องกับพระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี นอกจากนี้ ความงดงามของศิลปะที่ประดิษฐานอยู่ภายในถ้ำ อีกทั้งบรรยากาศที่แวดล้อมด้วยธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ยังทำให้วัดถ้ำเขาหลวงเป็นสถานที่ที่น่าค้นหาและเยี่ยมชมอย่างยิ่ง
วัดถ้ำเขาหลวงไม่เพียงแต่เป็นสถานที่ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และทางศาสนาเท่านั้น แต่ยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สวยงามและเต็มไปด้วยความสงบ ซึ่งสะท้อนถึงวัฒนธรรมและประเพณีของไทยอย่างลึกซึ้ง วัดถ้ำเขาหลวงมีพื้นที่หลากหลายรูปแบบ ตั้งแต่ถ้ำที่มีหินงอกหินย้อยสวยงาม ไปจนถึงสวนหย่อมและพื้นที่เปิดโล่งที่เหมาะสำหรับการทำสมาธิและการปฏิบัติธรรม นอกจากนี้ วัดยังมีกิจกรรมต่างๆ เช่น การสอนธรรมะ การทำงานอาสาสมัคร และกิจกรรมทางวัฒนธรรมอื่นๆ ที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติให้มาเยี่ยมชม
ด้วยบรรยากาศที่เงียบสงบและทิวทัศน์ที่งดงาม วัดถ้ำเขาหลวงได้กลายเป็นสถานที่ที่เหมาะสำหรับการพักผ่อนหย่อนใจ และการค้นหาความสงบภายใน สถานที่แห่งนี้ยังมีการจัดงานประเพณีและเทศกาลต่างๆ ซึ่งเป็นการแสดงออกถึงความเชื่อและค่านิยมของชุมชนท้องถิ่น ทำให้วัดถ้ำเขาหลวงไม่เพียงเป็นที่รู้จักในเรื่องของความสวยงามทางธรรมชาติเท่านั้น แต่ยังเป็นศูนย์รวมของความเชื่อทางศาสนาและวัฒนธรรมที่มีชีวิตชีวาและน่าสนใจให้แก่ผู้ที่มาเยือน
